İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in, İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanları Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş’ın ‘Cumhurbaşkanı Yardımcısı’ formülüyle Millet İttifakı masasına dönmesinin ardından iktidar, bu formülün anayasaya aykırı olacağını iddia ederken, muhalefet ve hukukçular masaya oturacak. şimdilik görevlerini bırakmasınlar. jenerik bir sorun olmadığı görüşünü getirmektedir.
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun Pazartesi akşamı cumhurbaşkanı adaylığının açıklanmasının hemen ardından Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş yol haritası da açıklandı. 12 maddelik yol haritasının 12’nci maddesi ile İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlarının Cumhurbaşkanı’nın uygun göreceği tarihlerde ve tanımlanmış görevlerle Başkan Yardımcılığına atanmasına karar verildi.
Ancak bu formüle iki iktidar avukatının itiraz etmesi uzun sürmedi. Cumhurbaşkanı Danışmanı Ayhan Oğan, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde daha güçlü, güçlü başkan yardımcısı yoktur. Seçilen cumhurbaşkanının yetkilerini başkasının kullanması anayasaya aykırıdır” dedi.
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkan Vekili Mehmet Uçum, “Anayasa’nın 127. maddesinin 5. fıkrasına göre vesayet yetkisi ile belediye başkanlığı asla birleştirilemez” diyerek, ” Aynı kişinin hem Cumhurbaşkanı Yardımcısı hem de Belediye Başkanı olması Anayasa’nın açık ihlalidir. Çıkarlar için hukuk dışı ve saçma çözümler aramak beyhudedir. Halk hesabını soruyor” diye paylaştı.
Belediyeler çabuk terkedilmiş sayılmaz.
CHP ve Millet İttifakı mensupları, yıllar sonra kazanılan Ankara ve İstanbul belediyelerinin hızla terk edilmesinin bu aşamada doğru olmadığını savunuyor.
Hukuki durumla ilgili DW Türkçe’ye konuşan Anayasa Avukatı CHP Milletvekili İbrahim Kaboğlu, iki ismin şimdi değil 2024 yerel seçimlerinden sonra gündemde olması nedeniyle hukuk tartışmasının “geride kaldığını” belirtti.
Yerel seçimlerin 31 Mart 2024’te yapılması bekleniyor.
Kaboğlu diyor ki:
“Cumhurbaşkanlığı seçiminin hemen ardından atanmaları halinde belediye başkanları görevlerinden istifa etmelidir. Açık bir yasak olmamakla birlikte, anayasanın yorumuna ve parlamenter rejim hedefine uygun olarak iki görev birlikte yürütülemez, anayasaya aykırıdır, (durum) bunu gerekli kılar.”
Millet İttifakı’ndaki diğer partilerin hukukçuları da çeşitli açıklamalarında iki belediye başkanının seçim öncesi istifasının gündemde olmadığını, Cumhurbaşkanı’nın seçimden sonra aritmetikle karar alıp ne kadar hızlı karar verebileceğini belirtti. Parlamenter sisteme dönüş olabilir. Gerekirse seçimden sonra gerekli yasal düzenlemelerin yapılabileceğini de belirtiyorlar.
Eminağaoğlu: Seçime kadar sorun yok
Eski Yargıtay Savcısı Ömer Faruk Eminağaoğlu da jenerik mevzuatı ile ilgili bazı konulara dikkat çeken isimlerden biri.
Eminağaoğlu, belediye başkanlarının yasal bir statüye sahip olmayacakları için seçim kampanyasına katılmalarında bir sakınca olmadığını belirtiyor ve uyarılarda bulunuyor:
“Ancak seçimden sonra atama olursa bu konuda anayasada ve mevzuatta net bir düzenleme yok. Ancak anayasanın 127. maddesi bağlamındaki ilkelere baktığımızda yerel yönetimlerin özerkliği gibi. ve merkezi vesayetin olmaması, cumhurbaşkanı yardımcılığına yapılacak atama yargıya taşınabilecek bir atama işlemi olacaktır.”
Eminağaoğlu, bu durumda atamanın iptal edilme ihtimalinin de olduğunu belirterek, diğer yandan bu iki misyonun uyumlu görevler olduğuna dair bir düzenleme yapılırsa, yani bakanlıkça bu konuda yasal bir düzenleme yapılırsa. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya kanunla TBMM’de bunun Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından iptal edilme riski vardır. var olduğunu belirtir.
İmamoğlu dokunulmazlığı kazanabilecek mi?
Eminağaoğlu, İmamoğlu ile ilgili yargı sürecine ilişkin de farklı bir tespitte bulunuyor.
İmamoğlu’nun davasının temyiz başvurusunun reddedilmesi ve Yargıtay’a gitmesi halinde, atama sürecini İmamoğlu’nun cumhurbaşkanı yardımcısı olarak yaparak kendisine dokunulmazlık verilebileceğini belirten Eminağaoğlu, cumhurbaşkanı yardımcılarının da dokunulmazlıktan yararlandığını hatırlatıyor.
Eminağaoğlu, cumhurbaşkanı yardımcılığına atanması halinde İmamoğlu’nun evraklarının askıda kalacağını söylüyor.
Kaboğlu: Kampanya harcamalarına dikkat edin
Bu arada partilerin hukuk heyetleri, iki ismin seçim döneminde kampanyalara katılabileceği konusunda anlaştı.
Ancak Kaboğlu, bu kampanya sürecinde iki liderin harcamalarına dikkat etmeleri gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Ankara ve İstanbul büyükşehir belediye başkanlarının kampanyaya katılmasında bir engel yok. Dikkat edilmesi gereken tek şey kaynakların nerede kullanıldığı. Önemli olan seçim harcamaları yani kamu kaynaklarının kullanılmaması.”
